'Gizli açlık' son yıllarda çocuk beslenmesinde sık sık karşılaştığımız bir sorun. Özellikle 'Bizim çocuk sürekli bir şeyler yemek istiyor, hiç doymuyor, ne pişireceğimizi, ne yedireceğimizi şaşırdık!' diyen ebeveynlerin çocuklarında çok sık 'gizli açlık' ile karşı karşıya kalıyoruz. Bugünkü yazımda sizin için çocuklarda gizli açlık nedir, neden olur, sonuçları ve çözüm yolları nelerdir? sorularına yanıt vermek istedim.
Gizli açlık nedir?
Gizli açlık nedir? sorusunun en basit yanıtı besin değeri düşük yiyeceklerle süre gelen beslenme sonrası tokluk hissinin oluşmaması ve çocukların yetersiz beslenmesidir. Aileler çocuklarının az miktarda yemek tüketmesinden yada bazı öğünlerde yemek yememesinden endişe eder. Bu iki durumda 'açlık' ailelerin aklına gelir çözüm yolları ararlar. Ancak gizli açlıkta çocuklar sürekli bir şeyler yer ve çocuğun aç olma ihtimali yetişkinlerin aklına gelmez. Oysa ki gizli açlıkta tüketilen yiyeceklerin besleyiciliği ve besin değerleri o kadar düşüktür ki ne çocuk açlığını gidererek tam bir tokluk yaşar ne de vücut gerek duyduğu besinleri alabilir.
Gizli açlık neden olur, hangi besinler gizli açlığa neden olur?
Gizli açlık çoğunlukla yüksek şeker ve basit karbonhidratlar içerek yiyecekler, paketli gıdalar tüketimi sonucunda gerçekleşir. Poğaçalar, paketli meyve suları, krakerler, reçeller, ekmek, gazlı içecekler, işlem görmüş kuruyemişler vb. ürünlerin çok miktarda tüketilmesi çocuklarda gizli açlığın oluşmasının nedenleri arasındadır.
Gizli açlık yaşayan çocuklar nasıl beslenmeli?
Çocukların gelişim çağında tüm besin öğelerini dengeli bir şekilde tüketmeleri gerekir. Bu denge hem gelişimlerinin bir parçası hem de ruhsal ve fiziksel dirençlerini kazanmalarının yoludur. Bu nedenle çocukların günlük beslenmesinde sağlıklı karbonhidratlar, proteinler ve sağlıklı yağlar ön planda olmalıdır. Aynı zamanda iyot, kalsiyum, çingo gibi mineralden zengin besinler de günlük öğün planlamasına eklenmelidir.
Paketli gıdalar beyni uyarır ancak bedeni beslemez!
Buradan ailere bir uyarıda bulunmak isterim! Özellikle çocukları yemek yemekte zorlanan, aşırı yemek seçen aileler çocuklar aç kalmasın diye sıklıkla paketli gıda tüketmelerini teşvik edebiliyorlar. Çocuğunuz yemek yemedi diye sırf aç kalmasın, bir şeyler yesin diye ona paketli gıdaları sunduğunuzda gizli açlığın da kapısını açmış olduğunuzu bilin. Çünkü paketli gıdalar içindeki çeşitli uyarıcı kimyasallarla yüksek lezzet ve beyinde 'yeniden istemeyi' tetikleyen etkiler yaratan ürünlerdir. İçlerinde vücudun kullanabileceği besin öğesi yoktur. Aksine vücudun işleyişini bozacak çok sayıda atık yaratır. Çocuğunuz aç kalmasın diye ona verdiğini her krakerin, her bisküvinin çocuğunuzun açlığını tetikleyen onu gizli açlığa terk eden bir etkisi olduğunu hatırlayın.
Gizli açlık zeka geriliğinden, bodurluğa kadar pek çok soruna neden olabilir!
Çocuklarda yetersiz beslenmeyle gelen gizli açlık pek çok sağlık sorunun da nedeni olabilir. Bunların en yaygınları zeka geriliği, öğrenme güçlükleri, görme sorunları, diş ve dişeti hastalıkları ile bodurluktur.
Şişman çocuklar da yetersiz besleniyor olabilir!
Toplumdaki 'şişman çocukları iyi beslendiği' yönündeki algı çoğunlukla yanlıştır. Çocukların şişman olması onların yeterli ve dengeli bir beslenmeye sahip olduklarını göstermez. Çocukların özellikle de karın bölgesindeki yağlanmaya bağlı şişmanlıklarının nedenleri hem tıbbi hem de beslenme çerçevesinden incelenmelidir.
Çocuklarda 'gizli açlığı engelleyen' yeterli, sağlıklı ve dengeli bir beslenmeyi sağlayacak bir günlük örnek menü
Çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmelerine yardımcı örnek bir menüde bakın neler olmalı...
- Her gün en az 2 su bardağı süt, yoğurt veya kefir, 1-2 dilim peynir,
- Toplamda 5 porsiyon sebze ve/veya meyve
- Haftada en az 3-4 gün hayvansal kaynaklı demir ve protein alımına yardımcı kırmızı-beyaz et
- Haftada en az 2 kez hayvansal Omega-3 kaynağı olan somon ve uskumru gibi yağlı balıklar
- Günde 8-10 adet magnezyum, potasyum, bitkisel Omega-3 içeren fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumların ve kuru meyveler.
