Kovid-19 salgını sırasında kendisini unuttuğumuz influenza bir döndü, pir döndü! Pandemi sırasında bulaşamadığı insanlıktan resmen bu kış intikam alıyor. Her konuştuğum arkadaşım, her doktor ziyaretinde konuşulan tek şey var ki o da influenza salgını. Biri 11, diğerleri 4.5 ve 2.5 yaşlarında olan 3 çocuk annesi olunca influenza ile tanışıklığımızın eskilere dayandığını ve hemen hemen her yıl kendisiyle bir tur daha görüştüğümüzü söyleyebilirim. Bu yazdıklarımdan influenzayı küçümsediğim sonucu aman ha sakın çıkmasın. Allah beterinden korusun kesinlikle ama influenza küçümsenmeyecek kadar ciddi bir hastalık. Hele ki bu yıl olduğu gibi salgın halinde seyrederiyorsa. Eve girince dokunmadık beden bırakmıyor.
"Çocuğunuz influenza yani domuz gribi olduysa..." başlıklı bu yazımda hem kendi influenza tecrübelerimi hem de çocuklarımın doktoruyla yaptığım görüşmeden aldığım notları yazdım.
KÜÇÜK AMA ÖNEMLİ BİR HATIRLATMA! Bu yazıdakiler tavsiye niteliğinde olup, tedavi önerisi değildir. Influenza tedavisi mutlaka doktor gözetiminde, çocuğa özel uygulanmalıdır. AMAN DİKKAT!
INFLUENZA DOMUZ GRİBİ Mİ?
Önce işin en sevimsiz tarafını konuşarak başlayalım. Influenza domuz gribi mi? Bu sorusunun yanıtı 'evet.' Daha iyi anlamak için Influenza türlerini kısaca anlatarak yanıt vermek isterim.
Influenza'nın 3 yaygın türü var;
Influenza A
Influenza B
Influenza C
INFLUENZA A NEDİR?
Influenza A, Türkiye'de yaygın olarak görülen ve salgın niteliği taşıyan, semptomları en ağır seyreten grip türü. Bu hastalığa H1N1 virüsü neden oluyor. Influenza'nın bu türü yani Influenza A, domuz gribi olarak anılan hastalık. Yani çocuğunuzun Influenza A testi pozitif çıktıysa çocuğunuz domuz gibi olmuş demektir. İsim korkutucu bu nedenle biz daha havalı olan influenza demeyi sürdürerek devam edelim.
INFLUENZA B VE INFLUENZA C NEDİR?
İnfluenza B de en az influenza A'ya benzer semptomlara sahip. Daha çok çocuklarda görülen influenza B'nin hastalık seyri A'ya göre biraz daha hafif. İnfluenza C ise çoğunlukla domuzlarda olmak üzere hayvanlarda görülen türü.
INFLUENZA NEDİR?
Influenza nedir diye merak ediyorsanız yaygın adı domuz gribi olan, tıbben artık grip olarak alınlan H1N1 virüsünün neden olduğu bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Influenza virüs kaynaklı bir hastalık olduğundan tıbbin viral enfeksiyon adıyla da anılan hastalıklar grubundadır.
INFLUENZA (DOMUZ GRİBİ) BELİRTİLERİ NELER?
Evet influenza ile ilgili tıbbi bilgileri edindiğimize göre hastalığın en sevimsiz konusu olan belirtilerine gelebiliriz. Çocuklarda hastalık zor, influenza çok daha zor!
İnfluenza'nın ilk belirtileri basit bir solum yolu enfeksiyonuyla benzer. Ancak en ayırt edici yanı, bakteri kaynaklı solunum yolu enfeksiyonlarında önceden öksürük, hafif halsizlik, burunda tıkanma, boğazda gıdıklanma gibi belirtiler görülmeye başlanıp ardından ateş tabloya katılırken, influenza bir anda yüksek ateşle başlıyor. İnfluenza'da çocuğunuz 1 saat önce parkta koşup oynuyor, okulda sorunsuzca eğitimine devam ediyor olabilir. 1 saat sonra çocuğunuzu birden 39 derece ateşle yanarken bulabilirsiniz. Öksürük, burun akıntısı, tıkanıklık, boğazda huzursuzluk vs. görmeyebilirsiniz. İnfluenza'nın ilk günlerinde ateş düşünce çocuklar normal aktivitelerine devam eder hale gelebiliyorlar. İlk çocuğum 4,5 yaşındayken ilk kez influenzayla karşılaştığımızda gece ateşi 39'u geçen çocuğun sabah anaokuluna gitmek için benimle kavga ediyor, 'hasta değilim ben iyiyim' diyordu. İkinci gece ateşi yükselip hastaneye gittiğimizde, test sonucunu beklerken verilen ateş düşürücü sonrası rahatlayıp 1 saat boyunca hastane koridorlarında koşup oynadığına şahit olmuşluğum var.
Tecrübeyle ve doktorlarla iştişarelerim sonucu şunu çok net söyleyebilirim ki, çocuğunuzda tekrarlayan yüksek ateş varsa ve burun akıntısı, boğaz yanması vs. gibi başka bir sorun görmüyorsanız, ateş düşünce hali iyi görünse bile bir doktora başvurun ve influenza testi yaptırın!
INFLUENZA (DOMUZ GRİBİ) TESTİ NASIL YAPILIYOR, FİYATI NE KADAR?
Çocuğunuzda geçmeyen inatçı ateş varsa ve doktora başvuruyorsanız salgın döneminde mutlaka influenza testi yapılacağını bilin. Zira doktorlar influenza salgını döneminde çocuklara rastgele antibiyotik yazmamak konusunda tecrübeliler. İnfluenzada antibiyotik tedavisi işe yaramadığı gibi işleri de kötüleştirebiliyor. Bu nedenle doktorlar test sonuçlarını görmeden tedavi yazmıyorlar. Peki domuz gribi yani influenza testi nasıl yapılıyor? Bu test son derece basit bir prosedür. Aynı Kovid 19'da olduğu gibi burun içinden ve boğazın gerisinden sürüntü alınıyor. Kulak çubuğuna benzer daha uzun bir aparatla bir kaç saniyede burun içi ve geniz akıntısı örnekleri alınıyor. İnfluenza testi sonuçları yoğunluğa ve hastane prosedürlerine göre değişiklik gösterse de 30 dakika ile 1 buçuk saat arasında çıkıyor. İnfluenza testi fiyatı ne kadar, influenza testi kaç para? diye merak edenlere ne yazık ki iyi bir haber veremiyorum. Bu test her zaman pahalıydı ve SGK testin ücretinin kısmı bir kısmını karşılıyor. Malum dönem yüksek enflasyon dönemi ve hergün her şeyin fiyatına zam geliyor. Influenza testi fiyatı da bu hayat pahalıllığından nasibini almış görünüyor. Influenza testinin fiyatı hastaneden hastaneye farklılık gösterdiğinden kesin bir rakam vermek zor. Ancak binli rakamlara denk geldiğini söyleyebilirim.
INFLUENZA YANİ DOMUZ GRİBİ TEDAVİSİ NEDİR?
Influenza yani domuz gribi tedavisinin nasıl yapılacağını hastalığın ne zaman teşhis edildiği belirliyor. Piyasada influenza yani domuz gribi tedavisinde kullanılan tek bir şurup var. Bu şuruba hastalığın belirtileri başlandıktan sonraki ilk 48 saat içinde başlanınca influenzanın seyri çok daha hafif geçiyor ve çocuklar çok daha kısa sürede toparlanıyorlar. Ancak ilk belirtilerin üzerinden 48 saatten fazla süre geçmişse ilacın etkinliği azalıyor. 48 saatten sonra başlanan influenza tedavisinde hastalığın seyri ve süresi çok da değişiklik göstermeyebiliyor. Burada influenza tedavisine başlanıp, başlanmaması gerektiğine mutlaka bir uzman karar vermeli. Bazı durumlarda 48 saat sınırı geçilse bile ilaç tedavisi başlanması gerekebilir. Örneğin, çocuğunuzda riski arttıran bir hastalık yada fizyolojik farklılık olabilir. Kararı doktorunuza bırakın ve güvenin.
INFLUENZA TEDAVİSİNDE MUTLAKA DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER
Bir önceki başlıkta da yazdığım gibi. İnfluenza tedavisi için piyasada tek bir ilaç var. Alternatiflerinin olmaması bu tedaviyi başlayınca mutlaka bitirmeyi zorunlu kılıyor. İnfluenza'da doktorun reçete ettiği adı Enf.. ile başlayan o şuruba başladığınızda tedaviyi önerilen süre boyunca kullanmak zorundasınız. Bir kaç doz alıp, tedaviyi bitirmediğinizde vücut ilaca karşı bağışıklık geliştiriyor ve bir daha influenzaya yakalandığınızda işe yaramaz oluyor. Alternatifi olmadığından influenza sırasında tedavisiz kalınmasına neden olabiliyor.
İNFLUENZA ŞURUBUNUN YAN ETKİLERİ
Tecrübelerim şunu gösteriyor ki influenza tedavisinde reçete edilen 'enf...' ile başlayan isimli antiviral ilacı kullanmak çok da kolay olmayabiliyor. Hele ki çocuğunuz ilaç içmeye alışık değilse. İlacın bizim çocuklarda görülen yan etkilerinin başında mide bulantısı ve kusma geliyor. Bu yan etkiler ilacın kullanılmasını zorlaştırıyor. Bizim çocuklarda bu sorunu mide bulantısını önleyici tedavilerle aştık. Doktorunuzdan bu ihtimale karşı çocuğunuz için bulantı azaltıcı ek tedavi isteyebilirsiniz.
Influenza tedavisinde en önemli şey ateşin kontrol altında tutulması. Özellikle hastalığın pik yaptığı 3 ila 5'nci günler arasında inatçı ve yüksek ateş kaçınılmaz. Bu nedenle tedavi sırasında elinizde çocuğunuzun durumuna ve yaşına uygun ateş düşürücü kombinasyonlarından bulunduğundan ve ateş düşürücüleri doktorunuzun size tavsiye ettiği düzende kullanmaya özen gösterin.
INFLUENZA'NIN BULAŞMASINI ÖNLEMEK MÜMKÜN DEĞİL AMA...
İnfluenza diğer adıyla domuz gribi girdiği evde dokunmadık kişi bırakmıyor. Evde başka çocuklarınız varsa karantina uygulayabilirsiniz. Ancak bakım verenlerin tekliği, hasta çocuk ile sağlıklı çocuk arasında bir köprü yarattığından çoğunlukla bulaşmayı engellemek mümkün olmuyor. Ancak influenzada ilaçlı tedavi aynı zamanda koruyucu tedavi olarak da uygulanabiliyor. Adı 'enf...' ile başlayan influenza ilacının prospektüsünde koruyucu doz uygulamalarına ilişkin detaylar var. Eğer evinizde küçük yaşta çocuklar varsa ve bulaşmadan endişe ediyorsanız bunu doktorunuzla paylaşın. Koruyucu influenza tedavisine doktor muayenesi olmadan, kendi başınıza başlamayın. Çünkü her çocuk kendine ait özellikler taşır ve bazı durumlarda tedavi uygun olmayabilir. Koruyucu doz influenza tedavisinin çocuklarınıza uygun olup olmadığına mutlaka doktor muayenesiyle karar verin.
INFLUENZA KAÇ GÜN SÜRER?
Çocuklarda influenza kaç gün sürer? sorusunun kesin bir yanıtı yok. Zira her çocuk hastalığı kendi bedeninin ve bulaşmanın getirdiği sonuçlara göre yaşıyor. Yüksek virüs yüküyle influenza bulaşan bir çocuk daha az virüs yüküyle hastalığı kapan çocuklardan çok daha uzun süre hasta kalabilir. Başka bir hastalığına sahip bir çocuk için influenza çok daha uzun ve zorlu bir hastalığa dönüşebilir. Ancak genel veriler, hastalığın 7 ila 10 gün arasında geçtiğini gösteriyor.
İNFLUENZA DOMUZ GRİBİNİN BULAŞICILIĞI NE ZAMAN BİTER?
İnfluenza yani domuz gribi, virüs bulaşması sonrası 1 ila 4 günlük bir kuluçka süresine sahip. Yaygın kuluçka süresinin 2 gün olduğu söyleniyor. Virüs vücuda girdikten sonraki kuluçka süresinde hastalık belirtisi göstermez, virüs vücuda yerleşir ve çoğalmaya başlar.
İnfluenzanın bulaşıcılığı ise ilk belirtiler görülmeden 1 gün önce başlar. Yani çocuğunuz hastalık belirtisi göstermese de domuz gribini bulaştırmaya başlar. İnfluenza yani domuz gribinde bulaşma riskinin en yüksek olduğu günler, hastalığında belirtilerinin görüldüğü 5 ile 7 gün kadar devam eder. Ancak bulaştırıcılık süresi vücut direnci düşük olan ve küçük yaş grubundaki çocuklarda 10 ila 14 güne kadar devam edebilir.
INFLUENZA YANİ DOMUZ GRİBİ OLAN ÇOCUĞU NASIL BESLEMEK GEREKİR?
Ben Deniz Temur. Uzun yıllardır çocuklarda yeme sorunları üzerine danışanlık veren bir çocuk gelişimcisiyim. Mesleki tecrübelerime dayanarak şunu söyleyebilirim ki en zorlu yeme sorunları hastalık sırasındaki zorla besleme sonrası oluşur. Biz ebeveynler çocuklarımızı hastayken çok iyi besleyerek iyileştirmek isteriz. Oysa ki influenza gibi yüksek ateş ve ağır virüs yükünün olduğu hastalıklar sırasında çocukların çok besin tüketmeleri onların iyileşmesini geciktirir ve kendilerine çok daha kötü hissetmelerine neden olur. Hastalıklar sırasında insan vücudu besin ihtiyacını minimuma indirir. Bu aynı zamanda hastalığına neden olan virüsün de beslenmesini engeller. Aynı zamanda vücut sindirim gibi bir yükle uğraşmak yerine hastalıkla mücadele etmeyi başarır. Bu nedenle hastalıklar sırasında iştahsızlık sağlıklı bir şeydir.
Peki hastalık sırasında çocuğu aç mı bırakacağız? Tabi ki 'hayır.' Hastalıklar sırasında beslenme basit, küçük ve hafif öğünlerle olmalı. Bir dilim kızarmık ekmek ve biraz peynir, bir kaç dilim muz, bir kaç kaşık içeriği hafif bir çorba, kraker, yoğurt gibi besinler hastalık sırasında çocuklar için yeterli ve zorlanmadan beslenmeyi sağlayan alternatiflerdir.
INFLUENZA SIRASINDA BİTKİSEL TEDAVİLERE DİKKAT!
Çocuklar hastalandıklarında onları besleyerek yada bitkisel kürler yedirip, içirerek hastalığın çabuk geçmesini sağlayamayız. Hastalığın süresini tedavi, aşılanma ve hastanın bağışıklık sisteminin hastalığa karşı verdiği tepki belirler. Bitkisel kürler, bitkisel içerikli çaylar vs. sonucu değiştirmez. Eğer çocuğunuz hali hazırda bitki çayları tüketiyorsa örneğin ıhlamur içmeyi seven bir çocuksa hastalık sırasında sıvı desteği almasi için ıhlamur tüketmesini sağlayabilirsiniz. Burada ıhlamuru ne kadar içeceğine çocuğun karar vermesi önemli. Fazlası için zorlamamak şart. Eğer çocuğunuza influenza sırasında iyileşsin diye bitkisel içerikli karışımlar, çaylar hazırlıyorsanız ve çocuğunuz bu karışımları daha önce içmediyse onu zorlamayın. Hastalıklar sırasında çocuklar yeni tatları deneyemezler. Hastalık sırasında yeni şeyler yemeye ve içmeye zorlanan çocuklarda kalıcı yeme sorunları oluşur. Kusma sıklıkla görülür. Kusmayla birlikte seyreden influenza çok daha ağır bir tabloya neden olabilir. Bu nedenle çocuklara 'bir an önce iyileşsin' diye zorla bir şeyler yedirip, içirmeye çalışmayan.
INFLUENZA SIRASINDA SIVI ALIMI HAYATİ ÖNEME SAHİP
Çocuğunuzun domuz gribini kolay ve hırpalanmadan atlatmasını istiyorsanız onu sürekli beslemeye çalışmak yerine bol bol sıvı tüketmesini sağlamaya odaklanın. Yüksek ateşe seyreden hastalıklarda vücut çok hızlı sıvı kaybeder. Vücutta sıvı kaybı başta çocuklar olmak üzere tüm insanlar için tehlikeyi klinik tablolar yaratabilir. Bu nedenle eğer çocuğunuz anne sütü alan bir bebekse influenza sırasında bol bol emzirin. Aynı durum formül mamalar için de geçerli. Çocuk kabul ettiği sürece emmesini destekleyin.
İnfluenza tedavisinde su tüketmek en önemli aşama. Çocuğunuzu zorlamadan, sık sık bir kaç yudum da olsa su içmesi için teşvik edin. Suyun yanında çocuğun alışık olduğu, hali hazırda tüketmeyi sevdiği diğer sıvıları da sunabilirsiniz. Taze sıkılmış meyve suları, ıhlamur gibi hafif bitki çayları, ayran, kefir hatta seviyorsa maden suyu. Bunlardan büyük miktarlarda içmesine gerek yok. Sık sık biraç yudumla sıvı alımının devamı önemli.
Eğer çocuğunuz ateş sırasında kendine gelemiyorsa, su dahi içemiyor durumdaysa mutlaka tıbbi destek için hastaneye başvurun.
İNFLUENZA AŞISI İŞE YARIYOR MU?
Influenza aşısı, yaz sonunda eczanelere gelen grip aşısıdır. Bu aşının içeriği her yıl H1N1 virüsünün yeni varyantlarına göre değiştirilir. Bu nedenle her yıl influenzaya karşı yeniden aşılanmak gerekir. Peki influenza aşısı hastalıktan korur mu? Bu sorunun yanıtı 'hayır.' Grip aşısı olsanızda domuz gribine yakalanabilirsiniz. Ancak hastalığın seyri çok daha hafif geçer ve süresi kısalır. Çocuklarımın doktoru özellikle okul ortamında bulunan çocuklar için grip aşısı yapılması gerektiğini tavsiye ediyor. Aşısız çocuklarda ağır seyreden influenzada hastanede yatış oranının çok daha yüksek olduğunu, aşılı olup da hastaneye influenzadan yatan çocuk sayısının çok az olduğunu da söylüyor. Peki influenza aşısını devlet karşılıyor mu? Bu sorusunun yanıtı risk grubundakiler için 'evet.' Ancak risk grubu dışında koruyucu amaçlı yapılan aşılar ücretli.
INFLUENZADA ANTİBİYOTİK KULLANILIR MI?
İnfluenzada antibiyotik kullanımı da tartışmalı konulardan biri. Çocuklarımın doktoru influenza sırasında antibiyotik kullanılır mı? sorusuna 'hem evet hem de hayır' yanıtını verdi. İnfluenza tedavisinde antibiyotik ilaçların yeri yok. Virüs kaynaklı bir hastalık olan influenzada antibiyotik ilaçlar işe yaramıyor hatta bazı vakalarda asıl tedaviyi geciktirdiği için işleri daha da kötüleştirebiliyor. Ama influenza sırasında vücutta zayıflayan bağışıklık sistemine bağlı ikincil bakteriyel enfeksiyonlar da oluşabiliyor. Bu tür durumlarda çocukların boğazında bakteri kaynaklı apselenmeler sıklıkla görülebiliyor. Bu tip bakteri kaynaklı ikinci hastalıkların yayılmasını önlemek için influenza tedavisinin yanında antibiyotik tedavisi de uygulanması gerekebiliyor. Ancak burada tedavi ancak bir uzman tarafından gerekli görülürse uygulanıyor.
Siz de yorumlara kendi çocuğunuzla yaşadığınız hastalık deneyimlerini yazın, bilgi ve yoldaşlığa ihtiyaç duyan diğer anne babalara birlikte yardımcı olalım.
