1 yaş çocuğu yemek yemiyor! Bu krize her ebeveyn ve ebeveyn adayı hazır olsun derim. Çocukların en keskin besin reddi davranışı gösterdikleri 1 yaş beslenme gerilemesini yaşamayan anne baba yoktur. Kimisi daha az kimisi daha çok ama her çocuk 1 yaşında besinlerle arasına mesafe koymaya, yemekleri reddetmeye, yeni yiyecekleri denememeye başlar. 1 yaşında çocuğum yemek yemiyor neden? sorusuna bu yazımla detaylı bir yanıt vermek istedim. Zira 1 yaş beslenme gerilemesi döneminde çocuk gelişimi ve çocuk psikolojisinin getirdiği nedenleri bilmek, ebeveynlerin doğru adımları atması için hayati öneme sahip.

Yeri gelmişsen altını çizeyim: 1 yaşında yemek yemeyen çocukla ilgilenen yetişkinlerin yanlış davranışları kalıcı besin reddi nedenidir!

Gelin hep beraber yolun başındayken çocuklarımızı anlamak ve onlara doğru şekilde yaklaşmak için 1 yaş çocuğu neden yemek yemez birlikte öğrenelim.

1 YAŞINDA ÇOCUKLARIN BÜYÜME HIZLARI DÜŞER, BESLENME İHTİYAÇLARI AZALIR 

İnsan bedeni hayatının en hızlı büyümesini 0-1 yaş döneminde yaşar. Bir bebek 12'nci aya ulaştığında kilosu doğum kilosunun 3 katına çıkar. 12 ayda boydaki uzama ise yüzde 50 oranındadır. Bu denli hızlı büyüme kuşkusuz yeterli ve dengeli beslenme ve yüksek kaloriye ihtiyaç duyar. Bebek bedeni hayatın ilk yılında besinlerden elde edilen kalorinin 3'te 1'ni yani yaklaşık yüzde 30'unu hızlı büyümek için kullanır. 1 yaşına gelince büyüme hızında keskin bir düşüş yaşanır. Büyüme hızındaki bu düşüş çocuğun ihtiyaç duyduğu besin ve kalori miktarının da azalmasına neden olur. Kabaca çocuklar 1 yaşına girmeleriyle beraber ihtiyaç kalori alımının 3'te 1'ine ihtiyaç duymazlar. Çocuk gelişiminin bu evresinin masaya yansıması 2 şekilde olabilir;

1- Çocuk yediği öğünlerden birini tamamen reddebilir.

2- Her öğünde tükettiği besin miktarını ciddi ölçüde azaltabilir.

Birinci durumda genelde anne babalar 'çocuğum öğle yemeyi yemiyor yada akşamları bir kaşık yemiyor, aç uyuyor' diye durumdan dert yanarken, ikinci durumu yaşayan anne babalar, 'iki kaşık yiyor sonra ağzını açmıyor, masada da oturtamıyoruz' diye durumu anlatır. 

Her iki durumda aslında çocuk gelişimi açısından normal ve bakım verenlerin kabul etmesi gereken tablolar. Bu durumu yaşayan anne babalara önerim sakin olun, çocuğunuz aç kalacak, büyümeyecek, hasta olacak diye endişe etmeyin. Yazının ilerleyen bölümlerinde bu iki durumu yaşayan anne babalar için pratik öneriler var.

Okumadan geçmeyin!

1 YAŞINDA TİKSİNME HORMONLARI DEVREYE GİRER VE ÇOCUKLAR YENİ YİYECEKLERDEN KAÇMAYA BAŞLARLAR

Gelelim 1 yaşındaki çocukları yemeklerden uzaklaştıran diğer bir etkene...

Bilim der ki, her insanın bedeninde bilmediği, tanımadığı, ne olduğunu anlamadığı yiyeceklere karşı bir tiksinme mekanizması vardır. Bu ilkel dönemdeki atalarımızdan bize miras kalan bir hayatta kalma kalkanı. Bu durumu şöyle bir örnekle somutlaştırabiliriz: Tatile gittiniz, yeni bir ülke, yemeklerini çok iyi bilmiyorsunuz ve geleneksel tatların olduğu bir restorana gittiniz. Önünüze bir tabak kondu. Rengini, şeklini, kokusunu ayırt edemediniz. Bir anda mideniz bulanmaya ve iştahsızlaşmaya başladınız. İşte bu an da hissettiğiniz o tiksinme hali çocuklarda 1 yaş itibariyle kendini göstermeye başlıyor.

Çocuklar 1 yaşla birlikte artık bireysel olarak hareket etme becerileri kazanıyorlar. İstedikleri yere ulaşabilen, istedikleri nesneleri ellerine atıp, ağızlarına götürebilen çocuklar, bu mekanizma sayesinde bilmedikleri bir tat ve dokuyu ağızlarına aldıklarında tiksinmeye başlıyorlar. Bu tiksinme mekanizması sayesinde çocuklar ilkel dönemden beri hayatta kalabiliyorlar. 

Bu tiksinme evresi 1 yaşla başlıyor, 2 yaşta zirve yapıyor! 

Bu aşamada çocuğunuzu yeni yiyeceklerle tanıştırma çabası onlardaki mide bulantısı, karın ağrısını attıran bir döngü yaratıyor. Sık sık aynı tabloyla karşılaşan çocuklar bir süre sonra 'aç olsalar bile', 'bildikleri yiyecekler onlara sunulsa bile' beslenmeyi reddetmeye başlıyorlar. 

Küçük bir not: 1 yaş sonrası çocukların yeni yiyecekleri deneme cesareti kazanmaları için yapmanız gerekenler yazının devam eden bölümünde var. 

Hadi okumaya devam edelim!

Zorla yemek yedirilen çocuğun bedeninde bakın neler oluyor? Zorla yemek yedirilen çocuğun bedeninde bakın neler oluyor?

1 YAŞ ÇOCUĞU ÖNCE KOŞMAK, EĞLENMEK, OYNAMAK, SONRA YEMEK YEMEK İSTER!

Biz yetişkinler önce çocukların fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamanın daha değerli, önemli ve öncelikli olduğunu düşünürüz. Ancak sözkonusu çocuk psikolojisi olunca bu bakışı tersine çevirmek gerekir. Çocuklar önce duygusal olarak doymak isterler. Özellikle de 1 yaş sonrası çocuklar önce psikolojik olarak ihtiyaç duyduklarının karşılanmasını beklerler. 1 yaş çocuğu için koşmak, oynamak, zıplamak, eğlenmek çorba içmekten çok daha büyük bir ihtiyaçtır. Eğer çocuğunuzun duygusal ihtiyaçlarını karşılamadan fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamaya odaklanırsanız muhtemelen yemek yemeyen, her şeye direnen, inatçı diye tabir ettiğimiz bir çocukla karşı karşıya kalırsınız. 

Danışan ailelerime hep söylerim, size de söylemiş olayım: Ruhu aç olan çocuğun karnını doyuramazsınız! 

Bu nedenle masaya çorbayı koymadan önce çocuğunuzla eğlendiğinizden, oynadığınızdan emin olun!

1 YAŞINDA YEMEK YEMEYEN ÇOCUĞA NE YAPMALI, NASIL DAVRANMALI?

Gelin şimdi 1 yaşında yemek yemeyen çocuğa ne yapmalı, nasıl davranmalı sorusunun yanıtlarına bakalım.

1- Yesin diye zorlamak, oyalayıp ağzına yemekleri tıkmak yok. Bu halihazırda tiksinme evresinde olan çocuğunuzun yiyeceklerden daha fazla tiksinmesinden, korkmasından ve kaçmasından başak bir işe yaramaz. İlerleyen zamanlarda ağızda tutma, öğürme ve kusmasına neden olur ki bu evreler beslenmeyi yeniden düzenlemeyi zorlaştırır.  Kendinizi tutun ve asla zorla besleme yapmayın.

2- Kalori ihtiyacına göre öğünleri yeniden düzenleyin. Bebekler doğduklarında her 2 saatte bir beslenme ihtiyacı duyarlar. Ancak 1 yaşla birlikte bu ihtiyaç ortadan kalkar. Çocuğunuz artık tıpkı bir yetişkin gibi uzun öğün aralarıyla beslenebilir. Bu nedenle 1 yaş sonrası çocuğunuzun iki öğünü arasındaki süreyi 3-4 saate çıkarabilirsiniz. Bu süreyi ayarlarken bir önceki öğünde tüketilen besinin kalorisini de hatırlamayı unutmayın. Örneğin, içinde peynir, ceviz, pekmez, avokado vb olan bir bisküvili bulamaçla kahvaltı yapan bir çocuğun uzun saatler açlık hissetmeyeceğini hatırlayın. Çok az ve düşük kalorili bir öğünden sonra daha kısa sürede acıkabileceğini düşünün. 

3- Uyku yemekten daha önemlidir. Uykusu gelen çocuğu besleyemezsiniz. Aç uyumasın diye 1 yaşındaki çocuğunuzu uykudan mahrum bırakmayın. Önce uyutun, uyanınca besleyin. 1 yaş çocuklarının hala nitelikli gündüz uykusuna ihtiyaçları olduğunu hatırlayın.

4- Az da yese kendi kendine beslenmesini destekleyin. 

5- Mutlaka bakım verenlerle birlikte beslensin. Tek başına beslenen çocukların beslenme bilgi ve becerileri eksik kalır. Bir başka yetişkinin ne yediği, nasıl yediği, yerken nasıl bir psikolojide olduğu, çatal, kaşık, bardak kullanımı becerileri çocuklarda görerek gelişir. Bu nedenle yalnız beslenme yerine birlikte beslenme düzenine geçin.

6- Önce oyun oynayın, koşun, eğlenin sonra yemek yemeye başlayın. Çocukların duygusal ihtiyaçlarını oluşmadan, fiziki ihtiyaçlarını ise talep ettiklerinde karşılayın. Eğlenen, oynayan, bakım verenleriyle uyumlu çocuklar yeni şeyleri denemeye karşı her zaman daha cesur olurlar. Aç karnına parka gitmesin demeyin. Parka gidelim, eğlenelim, acıkalım sonra yemek yiyelim deyin.

7- Mutfağa girin. Mutfak çocuklar için bir oyun ve ebeveynlerle kaliteli zaman alanı olsun. Bu alanda çocuğunuzun yiyeceklerin her haliyle temas etmesini ve eğlenmesini sağlayın. Besinlere dokunan, her halini gören, koklayan, değişmini izleyen çocukların onları yeme ihtimali hiç deneyimlemeyen çocuklardan her zaman daha fazladır. 

8- Beslenme ortamını stresten arındırın. Çocuklar duygularıyla beslenirler. Ortamdaki yetişkin stresi ve öfkesi varken beslenme 'aç olsalar' bile gerçekleşmez. Sakin olmak, çocuğun beslenmeyi öğrenirken zamana ve deneyime ihtiyacını olduğunu hatırlamak işleri kolaylaştırabilir.

9- Porsiyonları küçültün. Çocuğunuzun midesi kendi yumruğundan biraz daha büyüktür. Bunu hatırlayarak öğünlerde porsiyonlar oluşturun. Zamanla çocuğunuz doymadığını size anlatacaktır. Az yesin, bitirirse tekrar sunun, yemezse doyduğunu bilin. 

10- 'Memeden kes ki yemek yesin. Memeyle doyuyor yemek istemiyor' diyenleri dinlemeyin. Anne sütü, anne memesi ve emmek çocuklar için sadece beslenmek demek değildir. Daha çok yemek yesin diye çocuğu hazır olmadığı bir zamanda memeden ayırmak daha az beslenmeyi daha dirençli ve stresli çocukları beraberinde getirir. 1 yaşındaki çocuğunuzu önce emzirin, makul bir aradan sonra besin sunun. Meme ihtiyacı olan çocuklar yemek yemezler!

Editör: Deniz Temur