2 yaşında bir çocuğa yemek yedirmek, deveye hendek atlatmak gibi bir şey! Çok ama çok zor.
Üşenmedim, dönüp Google'a baktım.
"2 yaşında çocuğum yemek yemiyor, 2 yaşında çocuklar neden yemek yemez, 2 yaşında çocuğum yemek yemiyor ne yapmalıyım?" diye arayanların sayısı bir kaç milyonu buluyor. Kendi danışanlarımın büyük bir kısmı da 2 döngüsü içindeki çocuklar yada yeme sorunları 2 yaş civarında ortaya çıkanlardan oluşuyor.
İşe iyi tarafından bakalım!
Bu yazıyı okuyan ve 2 yaşındaki çocuğu yemek yemeyen güzel anne 'Yalnız değilsin. Seninle aynı sorunu yaşayan milyonlar var!'
Yalnız olmamak sadece insana kendini iyi hissettirmiyor aynı zamanda 2 yaşındaki çocukların yeme zorluğu gösterdiği bilgisini de bize veriyor.
2 yaş herkesin sorunu olabiliyorsa öncelikle bakmamız gereken yer 2 yaş çocuğunun özellikleri, ihtiyaçları ve gelişim süreçleri olmalı.
2 YAŞINDA ÇOCUKLAR NEDEN YEMEK YEMEZ?
2 yaşında çocuklar neden yemek yemez sorusunun ilk ve en önemli yanıtı 2 yaşla birlikte 'oral' dönemin sona erip, 'anal' dönemin başlamasıdır. Kısaca bu iki dönemin özelliklerine bakarak devam edelim.
Oral dönem bebeklerin içine doğdukları bir dönemdir. Dünyaya geldikleri andan itibaren dünyayı ağızlarıyla tanımaya başlarlar. Ağızlarındaki sinirler vücutlarının diğer bölgelerindekine kıyasla daha gelişkindir. Anne memesiyle kurdukları ilk temastan, hareket kabileyetleri geliştikçe ellerine geçirdikleri her şeyi ağızlarına götürmelerinin nedeni 2 yaş öncesinde dünyayı ve tüm tabiki tüm nesneleri ağızlarındaki sinirler yoluyla tanımlayabilmeleridir.
2 yaş dönemine doğru ki bu dönem ilk sinyallerini 18'nci ay gibi vermeye başlar. Artık dünyayı ağızla tanımak yerine daha çok ellerini kullandıkları, bilişsel olarak daha gelişkin bir evreye doğru girerler. 2 yaş aynı zamanda çocukların genital hisleri fark etmeye başladıkları, dışkılama ve idrar ihtiyaçlarının yarattığı huzursuzluk, ağrı ve boşaltım sonrasındaki hazzı hissettikleri bir dönemdir.
Erken dönemlere kıyasla 2 yaşta dışkılamadaki kas kontrolü çocuğa geçer. Çişini tutma-bırakma, kakayı tutma-itme gibi davranışları kendi kaslarını kullanarak yapmaya başlar ve bunu fark eder.
Tabi sözkonusu boşaltım sistemi olunca karın ağrısı, gaz şişkinliği, bağırsak ve mide huzursuzluklarından bahsetmemek mümkün değil. Özellikle de beslenme sırasında ve sonrasında oluşanlardan!
Hepimizin bildiği üzere; beslenme boşaltım sistemini aktive eden, bağırsakları hareketlendiren bir eylemdir.
2 YAŞINDAKİ KARNI AĞRIYAN, KAKASI GELEN, GAZ SIKIŞMASI YAŞAYAN ÇOCUKLAR YEMEKLERİ REDDEDER!
Buradan sonrasına bir örnekle devam edelim!
Bir çocuğumuz var. 2 yaşına basmak üzere, annesi ona mis gibi bir sebze çorbası yaptı, yanına da evde mayalanmış bir yoğurt koydu. Çocuğunuz aç, yemeklere ilgi gösterdi ve masaya geldi. Bir kaşık aldı, ikinci kaşığı da aldı ve birden başını çevirmeye başladı. Anne teklif ettikçe tepkisi sertleşti. Artık mama sandalyesinde de oturmak istemedi. Kalkmaya çalıştı, anne oturması için kemerini bağladı. Çocuk iyice huzursuzlandı, anne yedirmek için ısrarını sürdürdü. Çocuk bir kaşık daha alayım dedi ama yok devam edemedi. Ortalık toz duman!
Böyle bir tabloyu yaşamayanımız yoktur heralde!
Bu tür bir durum yaşıyorsanız ister 2 yaş olsun ister diğer yaş gruplarındaki çocuklar olsun. İlk aklınıza getirmeniz gereken şey 'çocuğum fiziken zorlanıyor, benim göremediğim, hissedemediğim bir şey onu rahatsız ediyor olabilir' olsun!
Bizler çocuklarımızın bedenleri içinde değiliz ve neler hissettiklerini bilemeyiz!
Bunu lütfen hatırlayın.
KENDİ KENDİNE YEMESİNE İZİN VERİLMEYEN, BİR YETİŞKİN TARAFINDAN BESLENEN 2 YAŞ ÇOCUKLARI ASLA YEMEK YEMEZ!
Yukarıdaki örneğe geri dönelim. Burada eğer çocuk kendi kendine beslenmiyorsa, sürekli bir yetişkin tarafından besleniyorsa işler çok daha zorlu bir hal alabilir. Çünkü kendi kendine beslenen 2 yaş çocukları zorlandıklarında durabileceklerini, rahatlayınca beslenmeye devam edebileceklerini bilirler. Çevrelerinden beslenme konusunda baskı da görmezlerse fiziki zorlanmaları kendi kontrolleriyle yavaş yavaş aşmayı başarırlar.
Ancak tersi tabloda işler rayından çıkar. Çünkü bir yetişkin tarafından beslenmek hele de karnınız ağrıyorsa, mideniz şişse ve bir nedenle huzursuzluk hissediyorsanız işkenceye dönüşebilir. Bu noktada bir de devreye zorla besleme giriyorsa çocuklar kısa sürede sürekli kusan, öğüren en iyi ihtimalle yiyecekleri ağızlarında tutan bireylere dönüşürler.
Bu tabloda bakın verenler de her geçen gün daha tahammülsüz, öfkeli ve stresli yetişkinlere dönüşürler. Bu döngü kırılmadıkça 2 yaş çocukları yemek yemez hatta ileriki yaşlara uzanan ciddi yeme sorunları kendini göstermeye başlar.
GELELİM 2 YAŞINDA ÇOCUĞUM YEMEK YEMİYOR, NE YAPMALIYIM? SORUSUNUN YANITINA...
1- Çocuğunuzun bedenine ve tepkilerine saygı duyun. Bizlerin yetişkin olması her şeyi bildiğimiz anlamına gelmez.
2- Çocuğumuzun bedeninin içinde değiliz ve yemek yerken neler hissettiğini anlayamayız. Yemek yemiyorsa onu zorlayan bir şeyler olduğunu hatırlayıp, beslemeyi keselim.
3- Çocukların kendi kendilerine beslenmelerine fırsat yaratalım, onları destekleyelim. 'Az yedi, doymadı' diye endişe etmeyelim. Çocuklarımızın dünyaya geldikleri ilk gün açlık-tokluk hissini bildiklerini hatırlayalım!
4- 2 yaş çocuklarını beslerken onların ihtiyaçlarına uygun besinleri önceliklendirelim. Bunlar çoğunlukla protein+karbonhidrat ikilisinden oluşan ana öğünlerdir. Bu yaş grubundaki çocuklar az miktarda yüksek kalorili ve doyurucu besinleri tercih eder. Hepsinin makarna, pilav, köfte, patates, tavuk sevmesinin nedeni budur.
5- Sebzeler hem dokuları hem de düşük doyuruculukları nedeniyle bu yaş grubundaki çocuklar için bir ana öğün için uygun olmayabilirler. Bu nedenle sebzeleri çocuklara alternatif olarak ana öğünün yanına sunmayı sürdürelim. Çorbalarına ekleyerek, makarnalarına sos yaparak, sebzeli köfteler hazırlayarak beslenmelerinde sebze ve lif kaynaklarını koruyalım.
6- 2 yaşındaki beslenme reddini geleceğe taşımamak için yapabileceğiniz en şahane şey çocuğunuzu mutfağa sokmak olacaktır. Yemekleri birlikte hazırlamak, besin temelli oyunlar oynamak, çocukların besinlerin değişim süreçleri deneyimlemelerini sağlamak yapabileceğiniz en iyi şeydir. Bu yolla hem ebeveynleriyle kaliteli zaman ihtiyacını karşılayan çocuklar, besinlere temas ederek onlara dair bilgileri arttırır ve besinlere nesnesel olarak hakim olma ihtiyacını karşılar.
7- 2 yaş döngüsünde çocuklar oturarak beslenmekte zorlanırlar. Özellikle de kemerle bağlandıkları mama sandalyelerinde. Bu çocukların çoğu hareket ederek, yatarak, masanın üzerine çıkarak yemek yemek isterler. Bu davranışların altında çocuğun oturarak beslenmesi sırasında bağırsak huzursuzluğu yaşıyor olabileceği akıllara gelmeli. Oturmakta zorlanan çocuklar için evde eğlenceli yemek köşeleri, balkonda piknik alanları yada masa altında kamp yaparak yemek yemek gibi oyunlu beslenme saatleri kurulabilir.
8- 2 yaşın getirdiği fiziki zorlanmaları aşmanın bir diğer şahane yolu da açık alanda fiziki aktiviteleri arttırmaktır. Özellikle tırmanma, atlama, zıplama gibi kaba motor becerileri gelişen çocuklar anal dönemin getirdiği zorlanmayı daha kolay atlatırlar. Aynı zaman fiziki aktivitenin artması çocuklarda stresin düşmesine ve iştahın yükselmesine neden olan elimizdeki en güçlü imkandır. Neden kullanmayalım öyle değil mi?
9- Beslenmeyi öğrenmenin yollarından biri de gözlem yapmaktır. Eğer çocuğunuzu bu zamana kadar tek başına beslediyseniz artık birlikte yemeniz gereken yeni bir düzene geçin. Gerek balkonda, gerek masa altında fark etmez. Öğünlerde çocuklar mutlaka çevrelerinde başka insanlarından beslendiğini görmeye ihtiyaç duyarlar. Bu sayede çevrelerindekilerin davranışlarını taklit ederek hem beslenmeyi hem de farklı besinleri tüketmeyi öğrenirler.
2 YAŞINDAKİ ÇOCUĞUNUZ YEMEK YEMİYORSA NE YAPMAMALISINIZ?
2 yaşında çocuklar yemek yemiyorsa ne yapmamalı? sorusunun en büyük yanıtı kuşkusuz 'asla ve asla çocuklarınızı yemeye zorlamayın' olur. 2 yaşında normal şartlarda bir kaç ayda atlatılabilecek olan geçiş süreci zorla besleme ve yetişkin baskısıyla yıllara yayılan bir hal alır. Bir kaç ay sabredip çocuğu anlamak en iyisidir.
Kızmak, öfkelenmek de işleri zorlaştıran ve uzatan bir diğer etkendir. Çocuğunuz açken, bir anne olarak huzurla oturamadığınızı biliyorum ancak bu öfke çocuğunuzda sadece korkuyu ve hali hazırdaki zorlanmalarını daha attıran kötü bir etken olduğunu hatırlayın ve sakin kalın. Bu günler geçecek ve siz sakin kalıp çocuğunuzu destekleyip anladıkça işler daha kolay düzelecek. İnanın bana!
Ve bir son notla bitirelim!
2 yaşında çocuğunuz yemek yemiyorsa ve anne sütü alıyorsa sırf yemek yesin diye anne sütünü kesmeyin. 2 yaşın zorlu döngüsü anne sütünü kesmek için en kötü dönemdir. Çocuklar yukarıda saydığım tüm fiziki ve duygusal zorlanmalardan anne memesinin rahatlatıcı özelliği sayesinde kurtulur. Emerken annesiyle yeniden duygusal bağ kurar, açsa karnını doyurur, gazı varsa hazmetmesine yardımcı olur, kaka ağrısı çekiyorsa dışkılama kolaylaşır, uyur, sakinleşir...
Çocuklar için anne memesi sadece bir beslenme aracı değildir. Eğer sırf yemek yesin diye çocuğunuzu 2 yaş döngüsünde, aniden memeden ayırırsanız 'çok daha az yemek yiyen' bir çocukla karşı karşıya kalırsınız. Memeden kesmek için 2 yaş zorlanmasını aşmak ve çocukla güçlü bir bağ kurmak gerektiğini hatırlayalım!